• Li cihê kar, heger xetera pêketina vîrusê bi rêya tedbîrên parastinê nikare were kêm kirin, divê ji kesên din herî kêm 1 mîtro dûr bimînin.
• Heke ji ber cûreya taybet a çalakiya karî, berçavgirtina navbira herîkêm ne pêkan be, pêwîst e ku kiryarên din ên parastinê bên berçavgirtin da ku metirsiya tûşbûna bi nexweşiyê bigihêje asta herîkêm.
• Pêwîstiya bikaranîna maskeya dev-poz tenê bi lihevkirina navbera xwedî-kar û kedkaran rêpêdayî ye.

Kiryarên têkildarî komên li ber xeterê:

Kesên tûşbûyî bi nexweşiyên demdirêj parastina taybet li cihê xebata xwe werdigirin:

• Nexweşên li ber xeterê nameyekê ji Saziya dabînkirina Civakî werdigirin ku dikarin wê nîşanî bijîşkê xwe bidin.
• Li gorî lîsteya lêgerînê, bijîşk belgeyeke piştrastkirinê dide ku kedkar bi mebesta wergirtina pitşgiriyê, wî radestî xwediyê karê xwe dikin.
• Kedkar sê bijardeyan dikarin bibijêrin:
  • Kes bixwe dikare ewlehiya cihê kar, wek mînak odeyeke mezintir, an atmosfereke karî ya taybettir amade bike da ku xetera tûşbûna bi nexweşiyê kêm bike.
  • Heke ev kar ne pêkan e, karkirina ji malê divê were berçavgirtin.
  • Heke ev yek jî pêkan nebe, kes divê ji karkirinê were vawêrtin û miafkirin; mesrefên dabînkirina aborî ya dubare di asta federal da pêk tê.

Seredana bijîşk pêwîst nîne, tevî vê yekê kesên tûşbûyî bi nexweşiyên demdirêj û dûdar mafê xwe yê wergirtina piştgiriya taybet hene.

Gerra ewleh bi wesayilên gelemperî hewcedara qanûnên diyarkirî ye; Loma babetên jêrê derbarê rêwiyan tên sepandin:

• Herweha divê di wesayîtên çûnûhatinê de û li rawestgeh û qadên li bendê mayînê divê mesafeya herî kêm a 1 mîtro were parastin. Heger ji ber hejmara rêwîyan û herweha di dema siwarbûn û peyabûnê de herî kêm mîtroyek ne guncan be, dibe ku mirov carna wekî rewşeke dikarin vê qaîdeyê sist bikin.
• Bikaranîna Maskeya dev-poz di tevahiya gerê da.

Destpêkirina hêdî-hêdî ya perwerdehiyê:

• "Çalakiya Nobeyî" li dibistanan bi parvekirina polan bo du koman
  • Hema bêje 11 xwendevan di her komekê da
  • Mînaka çalakiya nobeyî: Perwerdehî bo koma 1: Duşemî heta Çarşemiyê, Koma 2: Pêncşemî û Înî – Bi guhertin di her hefteyekê da
  • "Rojên Ispartekan" di rojên ku dibistan girêdayî ne - ev kar dikare li nav dibistanan (wek mînak li salûna sporê) jî pêk bê.
• Pirtûka rêbera Tendurustî û paqijiyê bi destûrkarên ron û zelal derbarê çalakiyên dibistanê
• Babetên jêrê di dewama sala perwerdehiyê hatine rawestandin:
  • Fêrkirina Jîmnastîkê – Helbet dibistan dikare (jibo kemilandina xişteya demî ya heyî) bernameya livdarî û werzişê ya dilxwazî raber bike
  • Xebata li dibistanê (ezmûnên ne-nivîskî jibo baştirbûna notan, her wiha ezmûnên dubare dê werin lidarxistin)
  • Serneketin (redbûn) bi hebûna notên ne-pêwîsat
  • Heke zêde ji notekê hebe ku nebes be, mamoste û berpirsên dibistanê biryarê didin
• Ezmûnên dawiyê yên xwendevanên sala dawî û fêrxwazên kar dibe ku di şert û mercên giran da bên lidarxistin.
• Rûdanên weke cejna dîplomayê, cejnên bidawîanîna qonaxa perwerdehiyê û her wekî din dikarin bên lidarxistin.

• Li firoşgehan divê mirov, li hember wan kesan ku ji ne ji malekê ne, mesafeya herî kêm a 1 mîtro biparêze. Ev yek ji bo bazarên li derve jî derbas dibe. Dema ku mirov bikeve nav dermanfiroşîyekê divê bi ser de maskeyek jî bide ber dev û pozê xwe.
• Heke cûreya xizmetan bi vê wateyê be ku derfeta berçavgirtina navbirdanîna herîkêm 1 metroyî navbera seredaner û raberkirên xizmetan pêk neyê, bi pêkanîna kiryarên ewlehiyê yên guncan divê xetera tûşbûna bi nexweşiyê bigehêje sifir.

• Ji roja 18ê Gulanê va, çalakiya rêveberiyê di rêveberiyên gelemperî da jinûve pêkan e.

• Ji roja 15ê Gulanê va, xwaringeh û navendên din ên ku kursî û derfetêîn rûniştinê li wan hene, dikarin bên vekirin
• Dema karkirinê ji 1ê Tîrmehê û pê ve ji bo niha wekî ji 5:00 heta 01:00 hatîye dîyar kirin.
• Qedexeyên tedbîrî ji wan civatên girtî (yên wekî dawetan) derbas nabin, heger xwedîyê hêwanê yan jî cihê çalakîyê herî kêm sê roj berîya çalakîyê beşdar agahdar kiribin û heger bi tenê mêvanên ku hatine dawet kirin bikaribin bikevin hêwanê yan jî cihê çalakîyê.
• Di navbera komên seredaner da divê navbira fîzîkî ya herîkêm metroyek were berçavgirtin û jibo piştrastbûn ji cudakirina mekanî, divê kiryarên parastinê yên guncan pêk bên. Ev babet, kesên ku li dora maseyekê rûdinin nagire ber xwe.
• Dema derbasbûna nav xwaringehê, divê navbera herîkêm 1 metroyî digel kesên din (ku ser bi vê koma seredaneran nînin) heta dema gihîştina bo maseyê were berçavgirtin.
• Di dema terikandina maseyê da, divê navbira herîkêm a yek metroyî ji kesên din (ku ji koma sseredaneran nînin) were berçavgirtin.
• Ji mişteriyan ra tê pêşniyarkirin ku maseyekê ji pêş va reserv bikin da ku kedkarên xwaringehê bikarin bi durustî planrêjî bikin.
• Xwarek û vexwarink divê li nêzikî cihê belavkirina wan (yanî li cihê raberkirinê) bên neyên bikaranîn.
• Cihên kombûna şevê (dîsko, kilûb û Barên ku têda kursî jibo seredaneran hene) heta ragihandina din dê girtî bimînin.
  • Heke li baran kursiyên guncan hebin û bikarin qanûnên têkildarî navbirdanîna fîzîkî berçav bigirin, dikarin bi şertê bidawîanîna çalakiyan di saet 1ê şevê da bên vekirin.
• Derbasbûna nav cihên mayînê ji roja 29ê meha Gulanê va bi şert û mercên jêrê pêkan e:
  • Di cih û mekanên gelemperî navbera kesên ku di malekê da najîn û an ser bi komeke mêvanan di maleke hevpar da nînin, divê ku herîkêm 1 metro be
  • Ev rêzik derbarê navendên din ên xwarin-vexwarinê jî divê bên berçavgirtin
  • Di odeyên razanê yên hevpar da bila herîkêm navbira te û kesên din 1.5 metro be an jî cûreyên din ên kiryarên xwe-parastinê jibo cudakirin û veqetandina mekanî bi kar bîne

• Derbasbûna bo atmosferên girtî jibo pêkanîna erkên dînî, tenê bi berçavgirtina babetên jêrê pêkan e:
  • Berçavgirtina navbera herîkêm a yek-metroyî, navbera mişterî û raberkirê xizmetan û navbera kesên ku, herîkêm demkî, di malekê da najî, pêwîst e.
• Di dema cihanîna erkên dînî li atmosfera vekirî da, berçavgirtina navbira herîkêm a yek metroyî, ji kesên ku bi hev ra li malekê najîn, neçarî ye
• Mecbûrîyeta mesafeya yek mîtroyî li perestgehan derbas nabe, heger ev yek bi qaîdeyên olê re li hev neke.

• Şûnwarên çandî û pêşkêşkirina hunerî di roja 18ê Gulanê da hatine vekirin.
  • Ev yek mûzexane, salûnên nîşangehan, pirtûkfiroşî, pirtûkxane û arşîvên xusûsî (taybetî) û gelemperî jî digire ber xwe
• Ji 29ê Gulanê û vir ve, çalakîyên ku tê de cihên rûniştinê ji berê de nehatine dîyar kirin, bi tenê heta 100 beşdaran guncan in.
• Ji 1ê Tîrmehê û pê ve, çalakîyên di nav avahîyekê de ku, tê de cihên rûniştinê ji berê de hatine dîyar kirin, heta 250 beşdaran guncan in. Di çalakîyên li derve de jî heta 500 kesan dikarin beşdar bibin.
• Ji 1ê Tebaxê û pê ve, çalakîyên ku tê de cihên rûniştinê ji berê de nehatine dîyar kirin, bi beşdarîya heta 200 kesan, guncan in. Ji 1ê Tebaxê û pê ve, çalakîyên di nav avahîyekê de ku, tê de cihên rûniştinê ji berê de hatine dîyar kirin, heta 500 beşdaran guncan in. Di çalakîyên li derve de jî heta 750 kesan dikarin beşdar bibin.
• Ji 1ê Tebaxê û pê ve, bi destûra rêveberîyên herêmî yên xwecihî, çalakîyên di nav avahîyekê de ku, tê de cihên rûniştinê ji berê de hatine dîyar kirin, heta 1000 beşdaran guncan in. Di çalakîyên li derve de jî heta 1250 kesan dikarin beşdar bibin.
• Ji 1ê Îlonê û pê ve, çalakîyên di nav avahîyekê de ku, tê de cihên rûniştinê ji berê de hatine dîyar kirin, heta 5000 beşdaran guncan in. Di çalakîyên li derve de jî heta 10000 kesan dikarin beşdar bibin, heger rêveberîya herêmî ya xwecihî destûrê da.
• Ev qaîdeyên ji bo kombûnan, ji bo dawet û cenazeyan jî derbas dibin.
• Babetên jêrê têkildarî merasiman (gelemperî) in:
  • Navbera kesên ku di malekê (household) da najîn, divê herîkêm 1 metro navbir hebe
  • Dema derbasbûna nav cihên rûdan û merasiman di atmosferên sergirtî û hundira wan da divê maske bê danîn – ev yek derbarê kursiyên taybet û kesane heta wê demê ku navbira 1 metroyî were berçavgirtin, pêwîst nake were bikaranîn
• Li kombûnan li gorî qanûna civînan, heke derfeta berçavgirtina navbira herîkêm a 1 metroyî tunebe, divê maskeya dev-poz were danîn.
• Derfeta beşdariya di nîşangehên taybet û ticarî yên gelemperî di şert û mercên jêrê da heye:
  • Navbirdanîna herîkêm a 1 metroyî digel kesên ku li malekê tev te najîn, divê were berçavgirtin
  • Heke derfet jibo navbirdanîna 1 metroyî tunebe, divê maskeya dev-poz were danîn.
  • Ji bo axaftin û semînarên ku di çarçoveya fuarên taybet yan ên giştî de werin li dar xistin, qaîdeyên hejmara herî bilind a kombûna kesan ji bo wan çalakîyan jî derbas dibin.

• Ji 15ê Gulanê va careke din îmkana seredana parkên jiyana kovî û baxên ajelên kovî pêkan e.
• Çûyîna cihên sporkirinê di bin van şert û mercan de guncan e:
  • Ji bo wan kesan, ku ne ji malekê ne, -ji bilî dema sporkirinê- qaîdeya mesafeya herî kêm a 1 mîtroyî derbas dibe.
  • Di dema sporkirinê de, ku jê re temasa bedena însan hewce ye, li cem komele yan jî cihên taybet ên sporê yên tabet, divê komele yan jî xwedîyê wê derê, konsepta pêşîlêgirtinê ya COVID-19 li gor cihê xwe eyar bikin û cih bi cih bikin.
• Mirov dikarin ji derfetên ji bo perweşîn û xebata ciwanan a derveyî dibistanê û herweha cihên betlaneyê sûdê werbigirin. Lê vir jî qaîdeya hejmara herî zêde ya kombûnan derbas dibin.
• Derbasbûna nav Hewzên avjeniyê, hemam û sûna ji roja 29ê Gulanê va di şert û mercên jêrê da pêkan e:
  • Navbera kesên ku di malekê (household) da najîn, divê herîkêm 1 metro navbir hebe
  • Şerta berçavgirtina navbira herîkêm, di bin avê da nayê sepandin.
• Seyrangeh û navendên gerr û bêhnvedanê dikarin ji roja 29ê Gulanê va bi mercê berçavgirtina babetên jêrê werin vekirin:
  • Navbera kesên ku di malekê (household) da najîn, divê herîkêm 1 metro navbir hebe
• Çûyîna nav cihên fuhuşê ji 1ê Tîrmêhê û pê ve guncan e.

Tu derman ji vê vîrusê re tune ye û bi tenê nîşaneyên nexweşîyê têne derman kirin di rêya kêmkirina êşan re wekî dana dermanên tayê.

Mirov bi piranî bi rengekî sivik û nenîşaneyî bi vîrusên koronayê yên asayî dikevin. Nîşaneyên înfeksiyona bi vîrusa koronayê ya nû gelek in di nav de jî ta, kuxik, bêhnçikbûn û bînkişandina bi zehmetî hene. Dibe ku ev înfeksiyon di hin rewşên dijwartir de bibe sedema kulbûna pişikê, sindroma rista bihndanê bi rengekî dijwar, rawestana gurçikan û heta mirina mirovan jî. Dibe jî ku mirov bi rengekî sivik pê bikeve (wekî sermayeke sivik) û înfeksiyon jî bê nîşane be.

Niha tê xuya kirin ku vîrusa koronayê ya nû bi rengekî siviktir ji SARSê û MERSê derbas dibe.

Vîdyo "Wie äußert sich die Krankheit?" (AGES)

Hîn ne diyar e ku ev vîrus çiqas talûke ye. Aniha wisa xuya dike ku talûkeya vîrusa koronayê ya nû ji talûkeya vîrusên din wekî MERSê, ku rêjeya mirina ji ber digihîje 30%, û SARSê, ku rêjeya mirina ji ber dorî 10% e, kêmtir e. Di vê demê de rêjeya mirina ji ber vîrusa koronayê (SARS-CoV-2) digihîje 3%. Mîna zekema demsalî ku mirov bi rêya vîrusên înfluenzayê pê dikevin -rêjeya mirina ji ber jî kêmî 1% ye- vîrusa koronayê jî mirovên temenmezin û yên ku sîstema bergirîya wan lawaz e dixe talûkeya herî mezin de.

Vîdyo "Wie gefährlich ist das neuartige Coronavirus?" (AGES)

Wekî dema zekemê divê paqijî were parastin. Bergirîyên herî girîng û bibandor bo parastina xwe û parastina kesên din ji nexweşketina bi vîrûsên ku înfeksiyonan di rista bihndanê de çê dikin ev in: Miqatebûna li paqijîya destan, parastina awayê rast yê kuxînê û dûrahîya dorî 1 heta 2 metreyan ji kesên ku hûn ji wan bi guman in ku nexweş in.

• Ev awayeke nû û hêsankirî ye yê karê dem-kurt.
• Ev bo 6 mehan e.

Hûn dikarin zanyarîyên pirtir li ser vê mijarê di weşana nû de ya wezareta kar, malbat û ciwanan (BMAFJê) de bibînin: "Corona-Kurzarbeit".