Khadka tooska ah ÖIF: macluumaad dhanka taleefoonka ah ee luqaddaada Hooyo
macluumaadka lagu xakamaynayo Korona feyras oo Somali ah waxaa kuula diyaara Shaqaalaha ÖIF. maalamaha Isniin,talaado,Khamiis. saacadda 10:00-14:00 duhirnimo iyo sidoo kale jumcaha 09:00-13:00 duhirnimo taleefankaan: +43 1/715 10 51 - 402!
Xogaha muhiimka ah ee ku saabsan sidaan isku ilaalin lahayn isla markaana u ilaalin lahayn dadka waawayn ee difaaca jirkoodu liito sida gaarka ahna khatartu u saamaynayso. Nagu kaalmee inaad nala ilaaliso dadkaas. Waxaad samaynkartid iyo tilaabooyinka saxda ah iyo warar kale oo muhiim ah oo cusub waxaad ka helaysaan bogaan. Aan si wada jir ah u badbaadino Nafta dadka!
Xogta ku saabsan qiimaynta khatarta ee ilaa hadda lahayo waxay sheegaysaa in aysan suurtagal ahayn in xanuunkan lagu kalaqaado cunnada. Taasi waxay ka dhigantahay in cunnada Awstriya amnigeedu suganyahay.
Dhakhaatiirta ayaa hubinaya in runtii uu jiro shaki cad oo markaas ku keenaya in dhakhaatiirta go,aansadaan in ay baaritaan sameeyaan. Jawaabta baaritaanka waxaa lagu helayaa saacado kooban gudahood.
Haddii shaki jiro waxaa la samaynayaa kiriteeriyooyin amni oo gaar ah, kuwaas oo laga tashaday khuburada lagana soo xigtay xeerarka caalamiga ah ee ay wasaarada caafimaadku ku talisay. Qofkii xanuusan waa la karantiilayaa, dadkuu la kulmayna waa la raadinayaa waana la wargalinayaa, waxaa dhici karta tusaale ahaan hadba siduu xaalku noqdo in karantiil lagaliyo.
Ujeedada Dhammaan tilaabooyinka laqaadayo waxaa weeye in sida ugu macquulsan loo yareeyo dadka awstariya ku nool ee xanuunku ku dhacayo.
Xanuunkan wax talaal ah malaha. Astaan ahaan baa loo daweeyaa dadka, taas oo ah in la siiyo waxyaabo kaalmaati u ah xanuunka haya tusaale ahaan dawooyinka qandhada lagu dajiyo.
Hada waxaa laga ambaqaadayaa dhimashada (=Geerida) boqolkiiba 2,3 inay tahay.
Xadiga dhimashada ee duray-xiliyeedku wuu ka duwanyahay kaas. Marka la eego qiiyaasta ay samaysay hay’ada midawga yurub u qaabilsan ka hortaga fayraska ee magaceeda loo soo gaabsho (ECDC) waxaa midawga yurub, norway, ayslan iyo likhtenishtayn xili hore ugu geeriyooda xanuunada lala xiriiriyo durayga dad gaaraya ku dhawaad 15.000 ilaa 75.000 . Awstariya waxaa eelka durayga iyo xanuunada la bahda ah u geeriyooda sanadkii marka la eego iskucecelis la samaynayay sanado badan haday cirka u boodo ku dhawaad 1.500 oo qof.
Khatarta uu leeyahay Fayrasku ilaa iyo hadda ma cada. Xilligaan hadda ah wuxuu u muuqdaa, in Fayraska Corona ee cusub inuu aad oga khatar yaryahay MERS (ilaa boqolkiiba 30 dhimashada) iyo SARS (qiyaastii boqolkiiba 10 dhimashada). Waxaa hadda la filayaa in Fayraska Corona ee cusub (SARS-CoV-2) inuu heerka dhimashada leeyahay ilaa boqolkiiba saddex. Wuxuu lamid yahay Fayraska hargab-xiliyeedka (dhimashada ka hoosaysa boqolkiiba 1) wuxuuna saameeyaa Dadka da’da ah iyo Dadka difaacoodu yaryahay.
Fiidiyow "Khatartee buu leeyahay Fayraska Corona?" (AGES)
Infekshinnada Dadka qaba Fayraska Corona caadi ahaan waa kuwo sahlan, oo aan lahayn astaamo muuqda. Calaamadaha caamka ah ee uu leeyahay Fayraska Corona ee cusub waxaa ka mid ah Qandho, Qufac, neefsasho gaaban iyo neefsasho adag. Xaaladaha culus, wuxuu infekshinku keeni karaa oof-wareen, xanuun culus oo xagga neefsashada ah iyo xataa dhimasho. Waxaa kale oo jira habab khafiif ah (calaamadaha hargabka) iyo infekshin aan lahayn astaamo.
Waxaa hadda loo malaynayaa, in habka uu Cudurka cusub ee Fayraska Corona uu ka fudud yahay kan SARS iyo MERS.
Fiidiyow "Sidee Cudurku isu muujiyaa?" (AGES)
Tallaabooyinka nadaafadda iyo sidoo kale wakhtiyada hargabka oo la ilaaliyo. Tallaabooyinka ugu muhiimsan uguna waxtarka badan ee ku saabsan ilaalinta shakhsiyeed iyo ka hortagga inuu Dadka kale ku dhaco Cudurkaaan infekshinka ee neef-mareenada ayaa ah, nadaafadda Gacmaha oo lagu dadaalo, sumadaha Qufaca oo la ilaaliyo iyo in laga fogaado ugu yaraan (qiyaasta 1 ilaa 2 Mitir) Qofka looga shakisanyahay Cudurka.
Jawaabaha dheeriga ah oo ku saabsan Su‘aalaha "Corona-Shaqada wakhtiga gaaban" waxaad ka helaysaa daabacadaha hadda ah ee BMAFJ.
Hadda waxaa jira sedax sabab kaliya oo dartood Guriga looga bixi karo
Xaaladaha sida gaarka ah loo soo reebay waxaa ka mid ah: Qofka xaalad degdega darteed banaaanka inuu ugu boxo u baahan waa inuu asagoo qura sameeyaa ama ay raacaan dad ay guriga kuwada noolyihiin.
laga bilaabo Maanta waa laxirayaa meelaha dadwaynuhu isuguyimaadaan, Munaasabadahana mustaqbalka si guud ayaa loo mamnuucayaa.
Dugsiga hoose iyo dhexe wax cashar ah kama jiraan laga bilaabo arbaco 18. Maarso 2020
Digniin: waqtigaan xaadirka aha waxaa la isla dhexmarayaa warar been abuur ah oo ku saabsan Koroona feyras. Fadlan rumayso kaliya qoraalada ka soobaxa illaha rasmiga ah, sida hey’adaha caafimaadka awstariya iyo kuwa caalamka, xafiiska Ra'iisul Wasaaraha ama Hey’adaha dawliga ah sida wasaaradaha.
Hoos waxaad ka helaysaan qaybo ka mid ah Kutirikuteenta iyo wararka been abuurka ah ee soo shaacbaxay ee la isla dhexmarayo- iyo xogta rasmiga ah ee sugan oo arintaas ku saabsan lagana soo xigtay He’ada caafimaadka aduunka (WHO):
Dadka oo dhan da‘ kasta oo ay jiraan wuu ku dhici karaa Koroonafeyras. Dadka waawayn ama dadka horay u qabay xanuunada sida Neefta, sonkorowga/kaadi macaan ama wadna xanuun iwl. Waxay u muuqataa in dadkaas khatar dheeraad ah oo culus kala kulmi karaan xanuunka. Maadaama in badan oo dadka waawayn ka mid ah difaaca jirkoodu liito ama ay xanuuno kale horey u qabeen, wuxuu dabacan xanuunku dadkaas u saameeyay si adag.
Hey’ada caafimaadka aduunka waxay dadka da‘ kasta oo ay jiraabna kulatalinaysaa inay feyraska isaga ilaaliyaan fayadhawrka ku haboon.
Sidaasu sax ma aha. Yaraynta xriirka bulshadu wuxuu qayb wayn ka qaadanayaa xakamaynta faafitaanka xadiga caabuqa, wuxuuna meesha ka saarayaa in culays dheeri ah lasaaro nidaamka caafimaadka. Maxaa yeelay haddii waqti yar gudihii uu aad ugu bato tirada dadka xanuusanaya, waxaa dhici karta in mugga nidaamka caafimaadku uu nagu filnaan waayo, si markaas isku mar dadka loo daryeeli karo. Sidaa daraadeed waa muhiim in hoos loo dhigo xadiga kudaarashada sida ugu macquulsan, si dadka xanuusanaya muddo dheer ugu dhaxayn karto iyo si mugga cusbitaaladu ugu filnaan karo bukaanada xaalkoodu liito. Si dhigta cadadka kiisaska looga dhigo mid togan, waxaa loo yaqaan ( mabda‘a salaxida goolada).
Si loo yareeyo sara u kaca xanuunka, waa in guriga looga baxaa kaliya marka dano muhiim ah la soo qabsanayo, sida marka wax lasoo iibsanayo ama shaqo aan la dibdhigi karin la,aadayo, shaqadaas oo aanan guriga lagu qaban karin. Marka saas arintu tahay waa in dadka kale masaafo balaaran loo jirsadaa hadba siday suuragal u noqoto. Maxaa yeelay markasta oo xiriirka qof la leeyahay qofkale layareeyo, waxaa yaraaanaysa khatarta lagu qaadi karo xanuunka.
Maya. Waqtigaan hadda la joogo ma jiro wax tilmaamaya, in xayawaanka guryaha sida eyda iyo bisadaha uu ku dhici karo Koroona feyraka cusub.
Laakiin markasta waa fikrad wanaagsan in marka la taabto xayawaanka guryaha gacmaha biyo iyo saabuun la isaga dhaqo. Taasi waxay kaa ilaalinaysaa bakteeriyooyin kala duwan, tusaale ahaan E.coli und Salmonellen, kuwaas oo dhab ahaantii xayawaanka iyo dadkuba isku gudbin karaan.
Mashiinada gacmaha lagu qalajiyo ma aha tilaabo saamayn leh, si markaas feyraka looga dilo calaacalaha. Si la isaga ilaaliyo feyraska, waa in si joogta ah oo baaxadleh gacmaha loogu dhaqaa saabuun. Ugu horayn Marka gacmaha la nadiifiyo ayaa waraaqaha gacmaha lagu qalajiyo ama mashiinka qalajiya gacmaha la isticmaali karaa.
Iskaanka qandhada lagu cabiro wuxuu si fiican u garankaraa dadka caabuq cusub ee Koroona feyras dartiis qandho u heyso ama heerkulka jirkoodu uu sareeyo. Marka ma garan karo dadka qaba xanuunka, laakiin aysan qandho hayn. Sababtu waxay tahay: waxaa dhici karta in 2 ilaa 10 bari ay qaadato inta dadka qaba caabuqa ay ka qandhanayaan.
Maya. Xataa hadii aad jirkaaga oo dhan aalkolo am koloriin ku daadiso, ma dilayso feyras mar hore jirka ku dhacay. Intaa waxaa dheer in ku daadinta jirka maadooyinka noocaas oo kale ah ay dhaawac gaarsiin karaan maqaarxuubeedka ( tusaale ahaan Afka, Indhaha) iyo sidoo kale dharka. Kalooriinta iyo aalkolada waxay ku haboonaan karaan, in ay maqaarka sare ka dilaan jeermiska, laakiin waa in loo isticmaalaa oo kaliya sida uu sheegtay shirkadii samaysay.
Maya. Maadooyinka Tallaalka ka hortaga xanuunada ku dhaca oof wareenka tusaale ahaan kuwa loogu talagalay Pneumococcal ama Hargabka Haemophilus- Nooca-B- (Hib) kaa difaaci mayaan koroona feyraska cusub.
Feyraskaan waa mid cusub waana ceyn kale, taas oo keenaysa in loo baahdo tallaal isaga gaar u ah. Cilmi baarayaashu waxay isku dayayaan iyagoo kaashanaya hey‘ada caafimaadka aduunka (WHO) inay soo saaraan tallaal ka dhan ah SARS-CoV-2 iyo sidoo kale COVID-19.
Saas oo ay tahay: WHO waxay ku talinaysaa in la iska tallaalo xanuunada ku dhaca oof wareenka, xataa hadaysan waxba ka tarayn COVID-19, si markaas labo caabuq looga maato.
Maya. wax cadayn ah looma hayo in dhaqitaanka joogtada ah ee sanka lagu dhaqayo biyo cusbo lagu kariyay ay kaa ilaalinayaa caabuqa koroona feyras. Waxaa jira tilmaamo yar oo markaas sheegaya in hadii sanka si joogta ah biyo loogu dhaqo, ay ka qayb qaadan karto in qofku dhakhso hargabka uga caafimaadi karo.
Toontu guud ahaan waa cuno caafimaadka u wanaagsan oo leh walxo ka hortaga bakteeriyada. Saas oo ay tahay ma jiraan wax cadaymo ah oo sheegaya in cunitaanka toonta oo dadka ka ilaaliyo koroona feyras.
Maya: antibiyootigu waxba kama taro feyraska, lakiin wuxuu wax ka taraa bakteeriyada. SARS-CoV-2 waa feyras, sidaa daraadeed waa in aanan antibiyootig iska ilaalintiisa iyo dawayntiisaba aan loo qaadan.
Hadii COVID-19 dartiis cusbitaalka laguu geeyo, waxaa dhici karta in lagu siiyo antibiyootig maadaama laga yaabo in ay weheliso bakteeriyo kale.